دومین جلسه از سلسله نشست ساعت نقد با حضور حسین عباسپور، نویسنده مجموعه شعر «حداقل»، افسانه غیاثوند و زهیر توکلی (منتقد) و آرش شفاهی (مجری و کارشناس) در سالن استاد صفارزاده حوزه هنری برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، حسین عباسپور در جلسه نقد مجموعه شعر «حداقل» که سال گذشته از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده گفت: این مجموعه شامل شعرهای آیینی و 20 شعر آزاد است که سعی کرده‌ام با جهان‌بینی خود آنها را بنویسم.
وی افزود: در این اثر سعی کردم نقش بازی نکنم و هرآنچه از ادبیات دوست دارم را بنویسم و به آنچه که خود لمس کرده‌ام بپردازم.
عباسپور در ادامه اشعاری از مجموعه شعرش را برای حاضران خواند.
شاعر در موضع تجربه است
در بخش بعدی این جلسه، افسانه غیاثوند که به عنوان منتقد در این جلسه حضور داشت به بررسی کتاب شعر «حداقل» پرداخت.
وی درباره این اثر گفت: از آنجا که این کتاب اولین اثر حسین عباسپور به شمار می‌رود، انسجام و قوامی که در کتاب افراد با تجربه و شاخص انتظار داریم در «حداقل» وجود ندارد. این اتفاق به این دلیل است که شاعر در موضع تجربه است و کتاب به چاپ رسیده‌اش بیشتر مجموعه ای از آنچه گفته شده را شامل می‌شود تا گزینشی از آنچه سروده است.
وی با بیان اینکه «حداقل» ماحصل سروده‌های حسین عباسپور در طول عمر شاعری‌اش است، به اهمیت چاپ کتاب خوب تاکید کرد و در ادامه وسواس در چاپ آثار ادبی به عنوان شناسنامه شاعر را از نکات مهم برشمرد.
غیاثوند اظهار کرد: آنچه به نظرم بارزترین مسئله کتاب است مضمون تراشی و تعامل شاعر با ساختار شعر است که به نظر می‌آید تمایل به حرف زدن داشته اما نوع تعامل یا ارکان سازنده شعر، مثل اندیشه و تخیل در آن کم است و خیلی تصویرسازی یا پردازش نشده است.
وی افزود: نوع مواجهه با کلمه به عنوان ابزار شعر موضوع دیگری است که در این اثر با آن روبه‌رو هستیم. اینجا شاعر در برخی غزل ها، حجم قابل توجهی از کلمات را کلمات زمخت و خشن انتخاب کرده و همین امر روح شاعرانگی را از اثر گرفته است.
این منتقد در بخش دیگری از سخنانش به محتوا اشاره کرد که با ایجاد جذابیت می‌توانست باعث کشش مخاطب شود. وی همچنین به عدم انسجام موفق بیان ادبیات، حذف‌های نامتعارف، استفاده از عبارت‌های محاوره که عدم توازن با سایر بخش‌ها دارد، عدم توازن در وزن، نوع ردیف ها که به عنوان مکمل شعر می‌توانست مورد استفاده قرار گیرد ولی در مجموعه «حداقل» به ضدامکان تبدیل شده است، اشاره کرد.
این منتقد تاکید کرد در این مجموعه مضمون سازی به مضمون تراشی تبدیل شده و جابجایی ارکان و دست بردن در نوع نحو، پیچش معنایی بوجود آورده است.
توکلی که دیگر منتقد جلسه نقد و بررسی کتاب شعر «حداقل» بود نیز اولین ایراد را به ناشر گرفت و شکل چاپ این مجموعه شعر را نوعی کتاب‌سازی دانست.
با تخیل بیت خود را بسازید
وی خطاب به عباسپور گفت: تکیه‌تان را به گونه‌ای که می‌خواهید کلمات قبل را سامان دهید؛ زیاد روی قافیه و ردیف نگذارید و بیشتر سراغ قافیه و ردیف‌هایی روید که نتوانید به آن تکیه کنید و با تخیل بیت خود را بسازید.
وی همچنین با خواندن اشعار و نمونه شعرهایی از کتاب «حداقل» به سهل‌انگاری در بحث مضمون، وجود حشوهایی که چیزی به غزل اضافه نمی‌کند، تالیف کلماتی که گاه فهم معنا را دچار تعویق می‌کند و ابهام، غیرشیرینی را بوجود می‌آورد، اشاره کرد.
از دیگر مواردی که توکلی به آن انتقاد کرد رها شدن روایت در غزل روایی بود که برخلاف غزل کلاسیک که گاه خود بیت یک خرده روایت بسته است، باید در ابیات شاعر ادامه پیدا می‌کرد.
این منتقد همچنین عدول کردن را صرف نظر کردن و چیز دیگری را برگزیدن معنا کرد و کاربرد عدول کردن را در شعر حسین عباسپور مناسب ندانست.
وی با اشاره به برخی نواقص در حوزه شعر مذهبی اشعار مذهبی حسین عباسپور را ابیات درخشانی دانست و با اظهار امیدواری از اینکه اشعار بعدی این شاعر با توجه بیشتری به مضمون همراه باشد گفت: کلمات باید وجودشان حتی اگر لازم نباشد، ترجیحا مناسب باشد؛ یعنی اگر این امکان وجود دارد که جای یک کلمه با کلمه‌ای دیگر تغییر پیدا کند، کلمه انتخابی شاعر ترجیحا بهترین گزینه باشد.
«حداقل» اثری قابل توجه
غیاثوند در بخش دیگری از این نشست به زیبایی‌ها و محاسن این اثر پرداخت.
وی اظهار کرد: شاعر نشان داده در جایی که وقت و انرژی داشته بسیار موفق عمل کرده است و به نظر من حسین عباسپور به نسبت سن و بسیاری از آثار امروزی، اثر قابل توجهی ارائه کرده و می‌تواند با ممارست به رشد خوبی دست پیدا کند.
این منتقد ادامه داد: در «حداقل» زیبایی‌هایی دیدم که شاعر نخواسته جنبه تخیل را چندان در آن لحاظ کند ولی در بخش‌هایی که از آن بهره گرفته، بسیار موفق بوده است.
وی در ادامه به لحن اشعار اشاره کرد و افزود: لحنی که به شعر سنجاق شده، کرشمه‌های زبانی و نقاط قوتی است که بیشتر می‌تواند در اختیار شعر قرار گیرد. همچنین تاویل و تعلیق برای ادای جمله بعد مشخصه خوبی در شعر است که می‌تواند در اشعار تکرار شود.
غیاثوند همچنین به انسجام شعر و ایهام‌ها و تکرارهای موفق پرداخت.
در ادامه این جلسه، علی داوودی که یکی از حاضران در این جلسه بود در خصوص «حداقل» گفت: این کتاب را در زمانی که برای بررسی و کارشناسی ارائه شده بود، یعنی دو سال پیش خواندم. از مجموعه اشعاری که آمده بود دو شعر را حذف کردیم و مابقی اشعار به چاپ رسید.
وی ادامه داد: با اینکه عباسپور از شاعران جوان است، این میزان توانمندی قابل توجه است. اینکه این مجموعه شعر مبتنی بر اندیشه و حرف است، مشهود است اما شاعر ناگزیر از این امر است. ضمن اینکه قسمتی از اثر رویکرد مذهبی دارد.
فریبا یوسفی نیز این کتاب را اثر موفقی از حسین عباسپور معرفی کرد و افزود: نگاه من به مجموعه شعر این است که آنچه چاپ می‌شود صرف نظر از اینکه چه رویکردی دارد، نشانه زندگی حقیقی شاعر است و اگر کتاب به عنوان آینه زندگی شاعر بتواند نگاه غالب در اثر را به مخاطب منتقل کند، موفق عمل کرده است.
وی افزود: نظر من این است کتاب نسبتی بر یک عنصر مثل نگاه فلسفی یا عاطفی نبود و فقط با یک زاویه دید به جهان نگاه نکرده بلکه جهان شاعر را در اثر انعکاس داده است.
یوسفی ادامه داد: اگرچه شعرهای عاشقانه عباسپور در «حداقل» از نظر صمیمیت و نوع برقراری ارتباط با مخاطب قوی‌تر بود و شعرهای بخش دوم این کتاب این قوت را به نسبت بخش اول نداشت اما در میان اشعار مذهبی هم اشعار خوبی وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه «حداقل» تمام جوانب زندگی شاعر را در بر داشت و اولین شعر این شاعر جوان است گفت: انتشارات سوره مهر در گزینش شعرها سختگیر است و از این جهت مشخص است که که «حداقل» مجموعه خوبی است.
انتهای پیام/
نظر شما